آمده است عبارتی کلی، مبهم، چندپهلو و تفسیربردار است و از این رو می‌تواند ناقض اصول، مبانی و ضوابط مقرر در نظام عدم تمرکز فنی گردد.
فصل سوم:

وظایف و صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
در این فصل به بیان، بررسی و ارزیابی وظایف و صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در پرتو اندیشه عدم تمرکز اداری می‌پردازیم. «صلاحیت مجموع اختیاراتی است که به موجب قانون برای انجام اعمال معینی، به مأمور دولت داده شده است. صلاحیت در حقوق عمومی شبیه اهلیت در حقوق خصوصی است؛ زیرا در هر دو صحبت از این است که آیا شخص، اختیار انجام یک یا چند عمل حقوقی را دارد یا نه. با وجود این هدف آنها یکی نیست؛ زیرا در حقوق خصوصی منظور از اهلیت نداشتن یعنی نشناختن حق استیفا برای یک شخص، تأمین منافع همان شخص است، در حالی که صلاحیت نداشتن یعنی نشناختن یا محدود ساختن صلاحیت مأموران دولتی به منظور حفظ منافع عمومی در مقابل تجاوزات و تعدیات آنهاست. به تجربه ثابت شده است که هر قدر صلاحیت مأموران محدود باشد، خطر خودسری و استبداد آنها کمتر است منظور از تقسیم صلاحیت، تقسیم و توزیع کار است. وجود اختلافاتی که از نظر هدف، بین صلاحیت و اهلیت وجود دارد، منشأ آثار حقوقی زیر شده است: 1- اهلیت، حق است و شخص می‌تواند از آن استفاده بکند یا نکند، ولی صلاحیت، وظیفه و تکلیف است. مأمور دولت نمی‌تواند به میل خود به آن عمل کند یا نکند، بلکه او مکلف است در حدودی که قانون مقرر کرده به صلاحیت خود عمل بکند و از آن هم تجاوز ننماید. 2- در حقوق خصوصی همه‌ی افراد دارای اهلیت قانونی هستند، مگر آنکه عدم اهلیت آنها محرز و ثابت شود؛ مانند محجورین و صغار؛ ولی در حقوق عمومی هیچ کس صلاحیت، یعنی اختیار انجام امور عمومی را ندارد؛ مگر اینکه در حدود شرایط و تشریفات قانونی به استخدام دولت درآید و عنوان رسمی و مأموریت پیدا کند» «اصولاً موضوع صلاحیت در علم حقوق در واقع بحث تقسیم کار و تبیین وظیفه است» با این توضیح مقدماتی از صلاحیت اما باید انواع آن را هم از یکدیگر بازشناخت در حقوق اداری با دو نوع از صلاحیت مواجه هستیم که عبارتند از: 1- صلاحیت تکلیفی؛ 2- صلاحیت تخییری «صلاحیت تکلیفی مقام اداری در اتخاذ تصمیم و انتخاب راه حل آزاد نیست و قنون محدوده و نوع تصمیم را مشخص کرده است، اما در صلاحیت اختیاری، مأمور دولت حق اتخاذ تصمیم در مورد امور مشخص را دارد و این تصمیم پیشاپیش از سوی قانون تعیین نشده است. اصطلاح صلاحیت اختیاری به معنای اختیاری است که به مقام اداری اجازه می‌دهد در تصمیم گیری تا حدی آزادی عمل و قدرت مانور داشته باشد و او را قادر می‌سازد تا از بین تصمیمات مختلف که از نظر قانونی قابل قبول هستند، مناسب ترین تصمیم را اتخاذ نماید. در حقیقت صلاحیت اختیاری، اختیاری است که به مأمور اداری داده می‌شود تا بتواند شکاف بین واقعیت و حقوق را پر کند؛ به عبارت دیگر صلاحیت اختیاری حقی است که تنها به اداره اعطاء می‌شود تا بتواند قانون را منطبق بر وقایع سازد». آنچه که به عنوان وظایف و اختیارات و صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران آورده شده است عمدتاً صلاحیت‌های تکلیفی می‌باشد. با این توضیح به بیان مهمترین موضوعات مرتبط با صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران می‌پردازیم.
مبحث اول: ماهیت صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
یکی از موضوعات مهم و مرتبط با تحقیق حاضر تبیین ماهیت صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران می‌باشد. در این قسمت در واقع به دنبال تبیین ماهیت، جوهره، چیستی وظایف و اختیارات و صلاحیت‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران می‌باشیم. در واقع بایستی این موضوع را تبیین نماییم و روشن کنیم که سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران دارای صلاحیت هایی با ماهیت تصمیم گیری و تصمیم سازی است و یا اینکه وظایف آن صرفاً جنبه مشاوره، هماهنکگی داشته و به طور کلی غیر الزام‌آور می‌باشد؟ در صورت اینکه پاسخ به سؤال مذکور هر یک از دو موضوع تصمیم گیری و مشاوره باشد مطمئناً تناسب آن با الزامات مقرر در اندیشه عدم تمرکز اداری نیز متفاوت می‌باشد. به منظور درک و تحلیل و ارزیابی درست و دقیق موضوع بایستی به قوانین و مقررات مرتبط با سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران نظر بیفکنیم. در ابتدای ماده 3 اساسنامه سازمان مذکور چنین آمده است: «هدف سازمان به تبعیت از برنامه‌های وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی تأمین موجبات پیشرفت و گسترش و تقویت تعاون و توسعه عملیات اقتصادی و بازاریابی و بازرگانی و خدمات تعاونی در روستاهاست … در واقع سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در چارچوب برنامه‌ها، اهداف و اصول و شاخصه‌های وزارت جهاد کشاورزی در پی آن است که موجبات، زمینه‌ها و شرایط پیشرفت و گسترش و توسعه تعاون در روستاها را فراهم آورد و از سوی دیگر توسعه، ترویج و تحقق عملیات اقتصادی، بازاریابی و بازرگانی و خدمات تعاونی در روستاها از دیگر اهداف محوری و پایه‌ای سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران است و از این رو و به منظور تحقق همین اهداف مهم و مقرر در ماده 3 اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بایستی قائل به این باشیم که ماهیت و جوهره سازمان مذکور از جنس تصمیم سازی و تصمیم گیری است و از این رو بایستی گفت سازمان مرکزی تعاون روستایی با عنایت به تفویض اختیارات مقرر که از سوی وزارت جهاد کشاورزی به آن صورت گرفته است واجد ماهیت تصمیم گیری در حوزه امور تعاونی در روستاها می‌باشد. به بیان دیگر وظایف و تکالیف و تعهداتی که سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بر عهده دارد آنقدر مهم می‌باشد که نمی‌توانیم خارج از ماهیت تصمیم گیری برای سازمان تعاون روستایی ایران صلاحیت‌ها و وظایفی قایل شویم در این راستا سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران دارای تشکیلات و به عبارت بهتر تعاونی‌های زیر مجموعه‌ای است که عبارتند از اتحادیه مرکزی تعاون روستایی ایران، تعاو نی‌های کشاورزی، تعاونی‌های زنان روستایی، تعاونی تولید روستایی، شرکت‌های سهامی زراعی، و … که به خوبی گویای ماهیت تصمیم سازی و تصمیم گیری سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران می‌باشند. قبل از اینکه به ذکر توضیحاتی از یکی از این تعاونی‌های زیر مجموعه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بپردازیم؛ ذکر این نکته خالی از لطف نخواهد بود که نهادهایی که در نظام عدم تمرکز اداری اعم از محلی یا فنی وجود دارند در صورت اینکه واجد شخصیت حقوقی مستقل باشند از اختیارات، وظایف و صلاحیت هایی با ماهیت و جنس تصمیم سازی و تصمیم گیری نیز برخوردار می‌باشند و اصولاً بایستی این چنین باشد به بیان دیگر همان طور که در فصل دوم تحقیق حاضر نیز مورد اشاره قرار گرفت سازمان تعاون روستایی ایران واجد شخصیت حقوقی مستقلی است و از این رو به طریق اولی بایستی ماهیت وظایف آن نیز از جنس تصمیم گیری باشد که این چنین است از سوی دیگر اهداف و آرمانها و کارویژه هایی که برای نهادهای مقرر در نظام عدم تمرکز اداری در نظر گرفته می‌شود صرفاً در چارچوب نهادها و سازمان هایی قابلیت اعمال و اجرا دارند که از ماهیت تصمیم گیری برخوردار باشند در غیر این صورت و در حالتی که نهادها و سازمان‌های عدم تمرکز اداری از ماهیت صلاحیتی مشاوره، هماهنگی و الفاظ و عناوین مشابه برخوردار باشند قطعاً هیچگونه سنخیتی با اندیشه عدم تمرکز اداری ندارند. به عبارتی در اندیشه عدم تمرکز اداری قانونگذار و مقامات و کارگزاران تصمیم گیر دولت مرکزی در پی آن می‌باشند که با کاستن از دامنه و قلمرو و حجم وظایف و اختیارات خود در واقع وظایفی به واحدهای عدم تمرکز اداری تفویض و واگذار نمایند و از این رو چنین مکانیسمی صرفاً در حالتی قابل تحقق می‌باشد که سازمان، نهاد و یا مقامات و کارگزاران عدم تمرکز اداری از صلاحیت‌ها و اختیارات تصمیم گیری و تصمیم سازی لازم برخوردار باشند. یکی از شرکت‌های تابعه و مهم سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران شرکت تعاونی تولید روستایی می‌باشد. در ماده 5 اساسنامه شرکت تعاونی تولید روستایی مصوب 19/2/1391 هیأت مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور چنین آمده است: هدف از تشکیل این شرکت عبارت است از اصلاح ساختار نظام بهره برداری کشاورزی، ارتقاء بهره وری عوامل تولید، تخصیص و بهره برداری بهینه منابع، افزایش کمی و کیفی تولید محصولات کشاورزی (زراعی، باغی، دامی، جنگل، مرتع و آبزیان و …) تحقق کشاورزی پایدار، حفظ محیط زیست، بهبود وضعیت معیشتی و ارتقاء توان اقتصادی اعضاء آن می‌باشد. موضوع و حدود عملیات؛ 1- استفاده بهینه9 از عوامل تولید و اجرای برنامه قانون تعاونی نمودن تولید؛ 2- یکپارچه‌سازی اراضی خرد و پراکنده اعضاء با حفظ مالکیت فردی آنها و رعایت الگوی کشت در قالب نظام یکجا کشتی؛ 3- انجام کلیه عملیات مربوط به بهبود، توسعه، و تولید محصولات کشاورزی؛ 4- استقرار مدیریت مشارکتی آب به منظور تأمین، توزیع، نگهداری، حفاظت، مدیریت و بهره برداری از تأسیسات آب و آبیاری از طریق؛ الف) ایجاد واحد مدیریت آب‌بران در شرکت؛ ب) تشکیل گروه‌های آب‌بران؛ ج) برنامه ریزی و هماهنگی در جهت بهره‌برداری مناسب از منابع آبی با بهره گیری از روش‌های نوین آبیاری، نظارت بر تقسیم، توزیع آب، بهره برداری، نگهداری و ایجاد تأسیسات جدید؛ د) هماهنگی در زمینه استفاده از امکانات بلاعوض یا تسهیلات کم بهره دولت در جهت بازسازی، نوسازی شبکه و ارتقاء بهره وری از منابع آبی؛ ه) توانمندسازی اعضاء و گروه‌های آب بران در جهت بهره برداری مناسب از آب؛ و) انعقاد قرارداد همکاری با شرکت آب منطقه ای؛ ز) اجرای دقیق آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های فنی … همانطور که از بخشی از اهداف و حدود عملیات یکی از شرکت‌های تابعه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به خوبی برمی آید تأمین، اجرا و پوشش اهداف مذکور جز از طریق وجود و شناسایی تصمیم گیری و تصمیم سازی هم برای سازمان مرکزی تعاون روستایی و به طور خاص شرکت تعاونی تولید روستایی امکان پذیر نخواهد بود و این موضوع نیز تأکیدی دوباره بر ماهیت تصمیم گیری سازمان مذکور می‌باشد. و این امر به خوبی با اهداف مقرر در اندیشه عدم تمرکز اداری هماهنگ و منطبق می‌باشد.

مبحث دوم: تقسیم بندی وظایف و اختیارات سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران

در این قسمت به بررسی و ارزیابی و تحلیل وظایف و اختیارات سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران می‌پردازیم. سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران دارای وظایف و اختیارات گسترده‌ای است اما به منظور انجام و یکپارچگی موضوع نبایستی این مبحث به بیان مطالب در سه گفتار مجزا می‌پردازیم. از سوی دیگر وظایف مهم ذیل الذکر را با اهداف مقرر در اندیشه عدم تمرکز اداری مورد بررسی و توجه قرار می‌دهیم.
گفتار اول: وظایف هدایتی
یکی از بخشهای مهم وظایف و اختیارات سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران وظایف هدایتی می‌باشد. در ماده 3 اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران وظایف هدایتی سازمان را به قرار ذیل می‌دارد که به جهت انسجام و ارائه مطلوب مطالب به قرار ذیل دسته بندی می‌شود: 1- تربیت انسان‌های باتفکر تعاون به عنوان تعاونگران در سطح روستا؛ 2- آموزش اصول تعاون و گسترش نهضت تعاون در سطح جامعه روستایی؛ 3- تربیت مدیران تعاونگر برای اداره شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و کشاورزی در جامعه روستایی؛ 4- توسعه کمی و کیفی شبکه تعاونی‌ها و تهیه استانداردها و شاخص‌های توسعه‌ای آموزشی؛ 5- تدوین و بازنگری اساسنامه، دستورالعمل‌ها، آیین نامه‌ها برای ارتقاء سطح آگاهی تعاونگران شبکه؛ 6- تدوین تقویم سالیانه آموزشی و همکاری و همگامی با سایر دستگاه‌های آموزشی