در سالهای اخیر بیشترین صدمات جانی و مالی ناشی از زلزله در ایران به دلیل تخریب اجزای غیرسازه‌ای ساختمان‌ها بوده است. به همین دلیل طراحی و اجرای صحیح دیوارها و مهار لرزه‌ای آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده از وال پست روشی مرسوم برای جداسازی و مهار لرزه‌ای دیوارها است. صنعت ساختمان در دنیا همواره در حال پیشرفت بوده و با ورود فناوری‌های جدید، روش‌های سنتی ساخت با روش‌های نوین جایگزین می‌شوند.
یکی از روش‌های جدید استفاده از کامپوزیت‌های سیمانی تقویت شده با الیاف (FRCM) برای تقویت المان‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای ساختمان‌ها است. وال مش به عنوان روشی که برگرفته از این فناوری است، به عنوان یک راهکار نوین و خلاقانه جایگزین وال پست شده است و مزایای فراوانی نسبت به آن دارد. در ادامه پس از معرفی هر دو راهکار به مقایسه وال پست و وال مش میپردازیم.
وال پست چیست و چه کاربردی دارد؟
وال پست به معنی نگهدارنده دیواردر برابر نیروهای وارده است. به طور کلی وال پست به عنوان المانی در نظر گرفته می‌شود که موجب اتصال دیوار به سازه با شرایط پیش‌بینی شده در آیین‌نامه می‌شود. مطابق بند 4-4-1 آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله ایران (استاندارد 2800)، اجزای غیرسازه‌ای و تکیه‌گاه‌های آن‌ها باید به گونه‌ای به سازه مهار شوند که بتوانند نیروهای جزء غیرسازه‌ای را در جهت خارج از صفحه به سازه منتقل کنند و تغییرشکل‌های ایجاد شده در آن‌ها را پذیرا باشند. وال پست یک راهکار مرسوم در صنعت ساخت و ساز ایران برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر نیروهای جانبی زلزله می‌باشد.
وال مش چیست؟
وال مش راهکاری نوین برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای است. هسته اصلی راهکار وال مش برگرفته از فناوری کامپوزیت سیمانی تسلیح شده با منسوج (FRCM) است که مبانی تئوریک و محاسباتی آن در ACI 549 ارائه شده است. این کامپوزیت سیمانی با قرارگیری بر روی دیوارهای غیرباربر، سختی و استحکام قابل ملاحظه‌ای در برابر بارهای جانبی زلزله به دیوار می‌بخشد که در نهایت عملکرد مطلوبی به ساختمان می‌دهد.
در این راهکار، نوارهای مش فایبرگلاس روی دیوار قرار گرفته و یک پلاستر معدنی روی آن اجرا می‌شود. ترکیب حاصل یک کامپوزیت سیمانی توانمند ایجاد می‌کند که دیوار را در برابر لنگر حاصل از نیروی برون‌صفحه زلزله مستحکم می‌کند. والمش جایگزینی برای روش سنتی وال پست در مهار لرزه‌ای دیوارها به شمار می‌رود.
مقایسه وال پست و وال مش
هر دو راهکار وال مش و وال پست راهکاری برای مهار نیروهای خارج از صفحه وارد بر دیوارهای غیرسازه‌ای در اثر زلزله می‌باشند. با این وجود، تفاوتشان در نحوه اجرا و قطعات تشکیل دهنده آن‌ها است. در روش وال پست، وادارها (اعضای قائم)، تیرک‌ها (اعضای افقی)، میلگرد بستر، ناودانی‌های منقطع، پلیت فلزی، پیچ و مهره و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین این روش قبل از اجرای دیوارچینی باید انجام گیرد.
در وال مش از مش فایبرگلاس، پلاستر ویژه وال مش، نبشی‌های منقطع و چسب اپوکسی استفاده می‌شود. همچنین وال مش پس از اجرای کامل دیوارچینی بدون نیاز به وال پست و بدون محدودیت در طول دیوار اجرا می‌گردد.
یکی دیگر از تفاوتهای دو راهکار وال پست و وال مش در نوع عملکرد دیوار در انتقال بار به سازه اصلی ساختمان است. دیوار مهارشده با وال پست به عنوان یک دال دوطرفه عمل کرده و در هر دو راستا دارای خمش است. به همین جهت طول دیوار اجرا شده محدود بوده و به کمک وادارهای قائم این طول کنترل می‌گردد. همچنین به دلیل اینکه دیوار تحت خمش افقی قرار می‌گیرد تقویت دیوار در این راستا الزامی بوده که این کار با استفاده از میلگرد بستر صورت می‌گیرد.
دیوار مهار شده با وال مش به عنوان یک دال یک طرفه عمل می‌کند و تنها در راستای قائم دارای خمش است. به همین دلیل محدودیتی در طول دیوار نبوده و نیازی به استفاده از وادارهای قائم نیست. همچنین تقویت دیوار در راستای افقی نیز لزومی ندارد و نیاز به استفاده از میلگرد بستر نیست.
مزایای وال مش
سرعت اجرای بالاتر: اجرای والمش نسبت به روش‌های سنتی مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای، سرعت اجرای بالاتری دارد. این امر باعث کاهش هزینه‌های اجرای پروژه می‌شود.
مقاومت بالاتر: والمش مقاومت دیوار را در برابر نیروهای زلزله به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. این امر باعث می‌شود که دیوار در هنگام وقوع زلزله آسیب کمتری ببیند.
وزن کمتر: والمش وزن کمتری نسبت به روش‌های سنتی مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای دارد. این امر باعث کاهش بار مرده ساختمان می‌شود.
قیمت پایین‌تر: والمش نسبت به روش‌های سنتی مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای، قیمت پایین‌تری دارد. این امر باعث کاهش هذزینه‌های اجرای پروژه می‌شود.
علاوه بر این، والمش مزایای دیگری نیز دارد، از جمله:
سازگاری با محیط زیست: والمش از موادی ساخته شده است که سازگار با محیط زیست هستند.
دوام و عمر طولانی: والمش بسیار مقاوم است و عمر طولانی دارد.
سهولت نصب و تعمیر: والمش به راحتی نصب و تعمیر می‌شود.
جمع بندی
وال مش یک روش نوین و کارآمد برای مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر زلزله است. این روش مزایای متعددی نسبت به روش‌های دیگر مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای دارد و به عنوان یک جایگزین مؤثر در این زمینه معرفی شده است.